KOLIKI JE ZAPRAVO ZNAČAJ JERUSALIMA? Tenzije za "SVETI GRAD" tinjaju godinama, a njegova istorija KRIJE TAJNE

Već deset dana besni rat u Izraelu, u sukobima je poginulo više od 3.500 ljudi, Hamas je ispalio raketu na Tel Aviv, evakuisano je 700 srpskih državljana, a prema svemu sudeći sukobu se ne nazire kraj.

Budući da se najveće borbe vode u pojasu Gaze, postavlja se pitanje kakvo će stanje biti u gradu Jerusalimu, najsvetijem gradu Judaizma i duhovnom centru Jevrejskog naroda s obzirom na rat koji se između Izraelaca i Palestinaca zahuktava iz dana u dan?

Istorija Jerusalima

Jerusalim je jedan od najstarijih i najznačajnijih gradova koji su tokom istorije postojali. U njemu se nalaze tri najveće avramske religije: hrišćanstvo, judaizam i islam, zbog čega ga mnogi često nazivaju i "najkomplikovanijim gradom".

Jerusalim je bio naseljen stanovništvom još u 4. milenijumu pre nove ere. Tokom svoje duge istorije bio je napadnut preko pesedeset puta i uništen u ruševinama nekoliko puta, a danas je najproblematičnija tačka ovog grada pitanje njegovog statusa.

Zbog toga je Jerusalim kamen spoticanja u Izraelsko- palestinskom konfliktu koji je počeo još pre osnivanja države Izrael, a rasplamsao se pre deset dana kada su pale prve rakete na Tel Aviv.

I Izraelci i Palestinci tvrde da im Jerusalim pripada. Palestinci tvrde da su potomci Hananca, nekoliko plemena koja su naseljevala poveću teritoriju koja obuhvata današnji Izrael, Palestinu i Jordan.

Sa druge strane, Izraelci imaju svoje tumačenje istorije i tvrde da Palestinci nemaju apsolutno nikakve veze sa Hanacima. Prema njihovom istorijskom gledištu, Palestinci su došli sa Arapskog poluostrva i to nekoliko hiljada godina posle njih.

"Dogodine u Jerusalimu"

Čuvena fraza "Dogodine u Jerusalimu" ili "Sledeće godine u Jerusalimu" jeste pozdrav kojim su se Jevreji vekovima pozdravljali u, kako tvrde istoričari, nadi i želji za povratkom u obnovljeni Jerusalim.

No, i pored toga, postoje različita tumačenja ove najpoznatije fraze na svetu.

Naime, Jevreji koji žive u dijaspori mole se ovom frazom svake godine na kraju Pashe i Jom kipura, dva praznika kojima se simboliše izlazak Jevreja iz egipatskog ropstva i "Dan pokajanja" od grehova, loših postupaka i moljenja oproštaja od Boga.

Nakon uništenja Jevrejskog hrama, nada da će videti obnovljeni hram postala je važna komponenta jevrejske svesti i najčešći način da religiozni Jevreji izraze nadu za buduće spasenje.

Za hrišćane je Jerusalim "sveti grad"

Kada govore o Jerusalimu, hrišćani ga nazivaju "svetim gradom", iz razloga jer smatraju da on predstavlja mesto gde je Isus Hrist bio mučen, gde je razapet i gde je vaskrsao.

Jerusalim se spominje u Novom zavetu više od stotinu puta.

Po biblijskom verovanju, Isus je u ovde donesen ubrzo posle rođenja, kasnije je isterao trgovce i menjače novca iz hrama, a i večerao je sa apostolima.

Hrišćanski hodočasnici i turisti posećuju ulicu kojom je Hristos prošao kada je vođen na pogubljenje. Njeno ime je Via Dolorosa što znači „Put bola“. U ulici su označena mesta na kojima je Isus padao noseći krst.

Na brdu Golgota gde je razapet Hristos, danas se nalazi Crkva Vaskrsenja Hristovog , a u rupu u zemlji u koju je bio poboden krst posetioci stavljaju ruke.

Treće najsvetije mesto u islamu

Ovaj grad se tradicionalno smatra trećim najsvetijim mestom u islamu, posle Meke i Medine.

Za muslimane je najznačajnija džamija Al Aksa ispred koje se nalazi kamen sa otiscima kopita Muhamedovog konja.

Istorijsko predanje kaže da je konj svoje otiske ostavio u njemu neposredno pre nego što se Muhamed vazneo u nebo i pridružio se ostalim porocima Islama.

Arapsko- izraelski rat 1967. godine

Arapsko-izraelski rat 1967. poznatiji kao "Šestodnevni rat", vođen je između Izraela s jedne strane, i Egipta, Jordana i Sirije s druge strane.

Arapske zemlje planirale su totalni rat protiv Izraela, koji je na vreme pokrenuo preventivni napad i uspeo da preduhitri i iznenadi svoje neprijatelje.

Rezultat tog rata bio je u korist Izraelaca. Uspeli su da osvoje Golansku visoravan, Sinajsko poluostrvo i Pojas Gaze, kao i Istočni Jerusalim.

Šest godina kasnije, Egipat i Sirija iznenadile su jevrejsku vojsku i usledio je novi Jomkipurski rat, ali je Izrael ponovo izašao kao pobednik.

Izrael je 1979. sklopio sporazum s Egiptom i do 1982. se povukao sa Sinaja, dok se Kairo još ranije odrekao Pojasa Gaze u korist Države Palestine, koja je se još uvek nije oformila, a sa druge strane, Jordan se u korist Palestine odrekao Istočnog Jerusalima i Zapadne obale.

Pucnjava u Jerusalimu

Palestinski Hamas izvršio je napad na sinagogu u Jerusalimu u kome je ubijeno sedam, a ranjene tri osobe 27. januara 2023. godine. Savet bezbednosti UN jednoglasno je osudio taj čin.

Napadač koji je pucao na vernike koji su izazili iz sinagoge u severnom delu Istočnog Jerusalima Alkam Kairi (21) ubijen je u okršaju sa policajcima pokušavajući da pobegne.

Hamas je zvanično preuzeo odgovornost za napad. Portparol Hamasa u Jerusalimu Muhamed Hamada izjavio je tada da ta grupa "pozdravlja čin koji dolazi kao prirodan odgovor na napade na džamiju Al Aksa" i raciju izraelske vojske u izbegličkom kampu Dženin u četvrtak, u kojoj je ubijeno devet Palestinaca i još 20 ranjeno u vatrenom obračunu."

Bonus video:

(Espreso)