UMRO POSLEDNJI BORAC PARTIZANSKOG MORNARIČKOG ODREDA: Fašiste su pobeđivali leutima i improvizovanim oružjem!

Pre nekoliko dana umro je 96-godišnji Podgoranin Vjekoslav Sumić, penzionisani pukovnik i poslednji živući borac Prvog partizanskog mornaričkog odreda, osnovanog 10. septembra 1942. godine u Podgori.

Poput velikog broja stanovnika Makarskog primorja, Sumić se od prvih dana italijanske okupacije uključio u antifašistički pokret.

Te daleke 1942. bio je, kao 19-godišnji mladić, među osnivačima Prvog partizanskog mornaričkog odreda, čija je flota u početku bila sastavljena od priručnih i preuređenih ribarskih leuta – s puškomitraljezima i grudobranima od peska - baš kao što su i prvi partizanski mornari mahom bili ribari i težaci iz Makarskog primorja.

Sumić je bio aktivni učesnik u rastu i razvoju partizanske mornarice, otkad su u prosincu 1942. biokovski partizani zaplenili pet italijanskih transportnih brodova, pa sve do kraja rata, kada je partizanska mornarica, rođena u njegovoj Podgori, narasla u flotu od desetak naoružanih brodova, 30 patrolnih čamaca i skoro 200 opskrbnih brodova.

Glavni zadaci te mornarice bili su prevoz materijala, boraca, ranjenika i zbegova, a s jačanjem flote partizanski mornari upuštali su se i u prepade, diverzije i napade na italijanske brodove.

Uz pomoć Britanaca, partizanska je mornarica do kraja rata uspela osigurati prevlast na moru, osigurati obranu obale i ostrva te napadati nemačke brodove i snage na ostrvima i obali.

Kao vrsni kovač i mehaničar, Sumić je od osnivanja Odreda bio zadužen za tehniku: opremao je i pojačavao partizanske leute, te izrađivao bombe, kao i nagazne mine koje je pravio od zaplenjenih granata.

- Prvi nemački tenk koji je naiša u Tučepe bija je moj, odletija je u vazduh tamo kraj crkve - pohvalio se pre sedam godina u velikom intervjuu za Slobodnu Dalmaciju povodom 70. godišnjice osnivanja partizanske mornarice u Podgori.

Vjekoslav Sumić ima zanimljiv ratni put: tukao se protiv tri neprijateljske mornarice (NDH, Italije i Nemačke), u Nevesinju je ratovao protiv četnika, na Hvaru je imenovan za komesara broda „Daniel Manin“, a na Visu je bio šef centralne mehaničke radionice.

Kao vrstan “meštar od tehnike”, nakon oslobođenja zemlje poslan je na školovanje u SSSR - na torpednu specijalnost u Lenjingrad (današnji St. Peterburg) - a 1951. je poslan u Ameriku.

Usput je završio Vojno-pomorsku akademiju u Splitu, išao na misije u Rumuniju, SSSR i Holandiju, radio u Tivtu i Puli, a u panziju odlazi u činu pukovnika, kao načelnik svih remontnih zavoda državne mornarice.

Njegovom smrću ostali smo bez poslednjeg čoveka koji je leutom išao na fašiste.

BONUS VIDEO:

(Espreso.co.rs/Slobodna Dalmacija)