"PAVIĆ JE UČINIO DA BARABE DOŽIVLJAVAMO KAO LJUDE": Održana tribina u čast VELIKANA srpske kinematografije

Sinoć je na programu Radio-televizije Srbije završena repriza serije Porodično blago i ovog puta je za male ekrane vezala sve one koji uživaju u stvaralaštvu jednog od najplodonosnijih televizijskih autora na prostoru bivše Jugoslavije – Siniše Pavića.

Ne samo u pomenutoj seriji već u svim ostalim satiričnim dramsko-humorističkim serijama, Pavić je imao značajnu ulogu prepoznajući koliko tradicionalne toliko i nove pojave i običaje kod nas. O ovim fenomenima su na tribini pod nazivom „Siniša Pavić – Godine raspleta“ koja je održana je u Zadužbini Ilije M. Kolarca razgovarali moderatori Vukašin Milijanović i Vukašin Nedeljković, sa gostima glumcem Predragom Pepijem Smiljkovićem, politikologom i filozofom Milanom Bukvićem i književnikom Nenadom Stankovićem postatijem kao Đevđir, o značaju i umetničkom dometu Siniše Pavića.

Pavićev televizijski rad ostavio je neizbrisiv trag za naše društvo, a tribina je njemu u čast bila svojevrsan omaž i analiza pojedinih detalja koji dominiraju gotovo u svim televizijskim ostvarenjima ovog autora.

Glumac, Predrag Pepi Smiljković, koji se u Pavićevim ostvarenjima pojavljuje u ulozi Tike Špica, za Pavića je imao pre svega reči hvale, a dao je više zanimljivih detalja o svom upoznavanju sa slavnim piscem.

„Rekao mi je jednom prilikom: „Kada pišeš, treba da pišeš kao da pričaš sa drugarom“. To se vidi kod Tolstoja. On kada kroji neki lik, kao da svetlo reflektora pada na glumca. Takav je i stil pisanja Siniše Pavića. U njegovim projektima postoje arhetipovi. Jedan je i Tika Špic. Zato je nama to blisko. Vruć vetar je ono što je u nama, dok je Južni vetar ono što je pored nas“, kazao je Pepi.

Prisutnima je otkrio i da je tragajući za zakopanim blagom u svom rodnom Vlasotincu sa svojim pokojnim kumom Bogoljubom Mitićem bio velika inspiracija za stvaranje serije Porodično blago.

Filozof, politikolog i tragač u kvizu "Potera", Milan Bukvić, je istakao jasnu vezu između najvećih književnika srpske komediografije i satire, Nušića i Sterije Popovića, sa neprevaziđenim Sinišom Pavićem.

Govoreći o koinidencijama, istakao je to da su i Nušić i Sterija Popović - Cincari, te da nam sam Pavić dolazi iz Sinja, prostora koji tradicionalno obiluje genijima komediografije i satire.

„U njihovom etničkom poreklu mora da postoji neka supstancijalna sličnost koja pravi vezu između njihovog porekla i njihove kulturne zaostavštine u našoj književnosti i samorazumevanju našeg mentaliteta. Kada se utopite iz naroda koji ima fluidan identitet u statičan identitet kao što je srpski kulturni prostor, istovremeno shvatate koliko je srpski, ili neki drugi identitet, kontigentan, uzgredan, slučajan. Čovek koji tu vrstu identiteta posisa sa majčini mlekom ne može da ima tu vrstu kritičke distance, već upravo tu etničku pripadnost i kulturni prostor doživljava kao datost, kao nužnost“, naveo je Bukvić.

Govoreći o Pavićevom prelasku iz jednog identiteta u drugi, Bukvić je apostrofirao njegove osobine koje ga čine nekim ko zaslužuje da se stavlja na pijedestal naše kinematografije.

„Tom vrstom prelaska, on istovremeno ima vrstu kritičke distance, jednom nogom, ali drugom nogom, taj narod koji kritikuje, kome se podsmeva, poznaje u prst. Tako da ta je vrsta dualizma nužna“, rekao je Milan Bukvić.

Popularni „tragač“ dodao je da je Pavić, bez obzira na političko opredeljenje, shvatio da nacionani identitet nije datost, već puka slučajnost, što mu omogućava da se poigrava sa njim, da ga dira u živac, da se igra sa onim graničnim, kritičnim, spornim mestima njegovog identiteta. Upravo to čini Nušića, Steriju Popovića i Pavića ličnostima koji cinizam uspevaju da razgrađuju kroz prolaznost i kontigentnost ljudskog života i narodne kulture.

Književnik, Nenad Stanković, poznatiji kao Đevđir, govorio je o literarnim aspektima Pavićevog dela imajući u vidu uticaj ruske, ali i uopšte, svetske književnosti na njegovo stvaralaštvo, i istakao njegov odnos prema likovima.

„Blizak je sa Nušićem u tom odnosu prema svojim likovima. U Pavićevim komediografskim delima, kao da nema negativnih likova. On krene sa negativnim likovima, ali oni kasnije postanu simpatični. Kao Nušićeva „Gospođa Ministarka“ mi imamo simpatije za nju. Pavić je učinio da te likove shvatamo kao ljude, iako su oni neke barabe“, kazao je Nenad Stanković Đevđir.

Stanković ističe Pavićevo poznavanje realizma XIX veka kroz ruske klasike i biblijske motive.

„Uticaj kulture 19. veka se vidi po jednoj široj slici koju on daje u svojim delima. Ono što je roman bio u 19. veku, gde možemo da vidimo lične sudbine ljudi, političku, društvenu i kulturnu situaciju, Pavić daje u svojim serijama prvi kod nas. Sa "Boljim životom" daje zaokružen roman o tom društvu, gde postoji balans između lične priče Gige i Emilije, koja je primarna, i one sekundarne, koja se odnosi na to društvo.Tako on prikazuje celovitu sliku društva – objašnjava Nenad Stanković Đevđir.

Autorski rad Siniše Pavića od „Vrućeg vetra“ do „Junaka našeg doba“

Siniša Pavić rođen je 1933. godine u Sinju, ali se kao dečak preselio u Beograd, jer je njegov otac Ante (zvani Srbin) bio jedan od učesnika Pobune mornara u Boki Kotorskoj 1918. godine i deklarisao se kao Jugosloven. Nakon diplomiranja na Pravnom fakultetu u Beogradu, Siniša je svoj radni vek proveo kao sudija, ali je u slobodnom vremenu pisao i stvarao dela koja su vremenom postala kultna. Počeo je od filma “Višnja na Tašmajdanu” (1968.), a zatim su usledila dela: “Diplomci”, “Pozorište u kući”, “Otpisani”, “Čovek koji je bombardovao Beograd”,“Vruć vetar”,“Laf u srcu”,“Tesna koža”,“Banjica”,“Bolji život”, “Poltron”,“Srećni ljudi”, “Porodično blago”,“Stižu dolari”,“Ono naše što nekad bejaše”,“Bela lađa”, “Junaci našeg doba”...

Bonus video:

(Espreso / Jovana Nedeljković)